Η Εθνική ιστορία κάθε λαού στοιχειοθετείται πάνω στα πραγματικά γεγονότα, που μετουσιώνονται και διαμορφώνουν την Εθνική Συνείδηση, η οποία στηρίζεται και στους θρύλους και στους συμβολισμούς των γεγονότων.
Η Μυστική Συνέλευση της Βοστίτσας, την οποία σήμερα γιορτάζουμε, εντάσσεται μέσα στα πραγματικά, μα και στα θρυλούμενα γεγονότα, που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην Επανάσταση του 1821. Αλλά είναι και ένα γεγονός, που εκπέμπει σημαντικούς για την ιστορία μας συμβολισμούς…
Η συγκεκριμένη Συνέλευση συνήλθε στα πλαίσια της δράσης της Φιλικής Εταιρείας που είχε συσταθεί για ένα και μόνο σκοπό: Την Ελευθέρωση του Γένους μέσα σε κλίμα άκρως επαναστατικό, που χαρακτήριζε όλο τον κόσμο αυτή την περίοδο.
Και είχε όλα τα χαρακτηριστικά μιας σοβαρής, επίσημης και καλά οργανωμένης Σύσκεψης.
Είχε συγκεκριμένη θεματική: Την οργάνωση του επερχόμενου Εθνικού ξεσηκωμού, είχε συγκεκριμένο, αυστηρά καθορισμένο πρόγραμμα συζητήσεων και συγκεκριμένους προσκεκλημένους συνέδρους, που εκπροσωπούσαν όλες τις τότε κοινωνικές τάξεις (κληρικοί, πρόκριτοι, έμποροι, πλούσιοι γαιοκτήμονες, σταφιδέμποροι). Και βέβαια κατέληξε σε συγκεκριμένες αποφάσεις.
Δεν ήταν λοιπόν μια απλή «σύναξη», ήταν μια καλά οργανωμένη Πολιτική πράξη, μια πράξη υψίστης πολιτικής σημασίας, όπως πολλοί ιστορικοί τη χαρακτηρίζουν.
Ήταν «Εθνοσυνέλευση», όπως πολύ εύστοχα τη χαρακτήρισε ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς, σε επετειακό άρθρο του, στην εφημερίδα «ΕΘΝΙΚΟΣ ΚΗΡΥΞ» της ελληνικής ομογένειας της Νέας Υόρκης, τον Μάρτιο του 1920, και αναφέρει: «Η Συνέλευση στη Βοστίτσα δεν ήταν μόνο κληρικών και προκρίτων, ήταν και εμπόρων, ήταν όλων των Ελλήνων, η πρώτη Εθνοσυνέλευση, η χ α ρ α υ γ ή της Ε λ λ η ν ι κ ή ς Π ο λ ι τ ε ί α ς»!
Η Συνέλευση λοιπόν έχει ειδικό ιστορικό βάρος, γιατί –πράγματι- ήταν η Πρώτη Πολιτική Πράξη της Νεότερης Ελλάδας, όπως πολύ σωστά τη χαρακτηρίζουν οι σύγχρονοι ιστορικοί. Αλλά και η Πρώτη Βουλή των Ελλήνων, καθώς μέσα από πέντε ολονύκτιες, μαραθώνιες συνεδριάσεις –που είχαν όλα τα χαρακτηριστικά μιας συνεδρίασης της σημερινής Βουλής- μέσα από έντονες αντιπαραθέσεις και εντάσεις, αντεγκλήσεις, διαπληκτισμούς, κατέληξαν σε κοινές αποφάσεις.
Ήταν μια «επιβεβαίωση» της αρχαίας «ελληνικής διαλεκτικής», καθώς υπήρξε μεν «σύγκρουση απόψεων», αλλά όχι «ρήξη».
Και πράγματι, αναμετρήθηκαν εκεί η διστακτικότητα, καθώς ήταν πολύ επικίνδυνο για το Γένος ένα τέτοιο εγχείρημα, αν δεν ήταν καλά οργανωμένο, και η σύνεση, που εκπροσωπούσε ο Παλαιών Πατρών Γερμανός, με την ορμή και το θάρρος, που εκπροσωπούσε ο «μπουρλοτιέρης των ψυχών» Παπαφλέσσας.
Και τέλος οι αποφάσεις: Η διακριτική και κρυφή στρατολόγηση, η οργάνωση στρατοπέδων, η εξεύρεση χρημάτων, όπλων, τροφίμων κ.λπ. Και με πιθανές ημερομηνίες έναρξης του Αγώνα η 25 Μαρτίου ή η 23η Απριλίου ή η 21 Μαΐου.
Ιδιαίτερη όμως βαρύτητα είχε η απόφαση να μη υπακούσουν στη πρόσκληση του τούρκου πασά της Τρίπολης, εάν κληθούν εκεί, παρά «να το βαρέσουν στο λεβέντικο», να αρχίσουν δηλ. την Επανάσταση!
Αυτή η απόφαση αφορούσε στο περίφημο άρθρο 11 της Συνέλευσης –και τις επιπτώσεις του γι αυτούς που το παράκουσαν και πήγαν στην Τρίπολη- το οποίο αποτέλεσε και το θέμα στην τριλογία του Καραγάτση «Αίμα χαμένο και κερδισμένο».
Αυτή όμως η απόφαση συνιστούσε ταυτόχρονα και «στάση» εναντίον του τούρκικου καθεστώτος, αλλά δίνει στη Σύσκεψη και ένα επί πλέον χαρακτηρισμό: αυτόν της Πρώτης επαναστατικής Πράξης, του πρώτου επαναστατικού γεγονότος της Επανάστασης!
Πράγματι, πολλοί είναι οι χαρακτηρισμοί που αποδίδουν οι ιστορικοί στο γεγονός της Μυστικής Συνέλευσης στη Βοστίτσα, ενώ η γνωστή τοιχογραφία στη Βουλή των Ελλήνων (στην αίθουσα των Τροπαίων), τοποθετεί τη Συνέλευση στην πρώτη θέση των σπουδαίων γεγονότων της Επανάστασης, τοποθετώντας το Πρώτο στην εξιστόρησή τους! Και είμαστε τυχεροί και ευγνώμονες που γιορτάζουμε εμείς εδώ σήμερα το Πρώτο γεγονός του Αγώνα!
Ένας ακόμα χαρακτηρισμός που οφείλουμε να αποδώσουμε στη Συνέλευση είναι αυτός του Διπλωματικού γεγονότος, καθώς συμμετείχαν σ΄ αυτήν και διπλωμάτες της εποχής, όπως ο Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος, ο Γραμματέας του Ρωσικού Προξενείου Πάτρας, στον οποίο ανέθεσαν να μεταφέρει τα πρακτικά της Συνέλευσης στον Ι. Καποδίστρια και στον Αλ. Υψηλάντη.
Αλλά συμμετείχαν και Ανώτεροι κληρικοί, άλλου αυτοπροσώπως και άλλοι δι’ αντιπροσώπων, καθώς είχαν προσκληθεί. Κληρικοί, που «όργωναν» κυριολεκτικά την Ευρώπη, από την Κωνσταντινούπολη, τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, μέχρι την Οδησσό και την Πετρούπολη, ως συνδετικοί κρίκοι της Φιλικής Εταιρείας με τον ελλαδικό χώρο, βρίσκοντας στο τέλος, αρκετοί απ’ αυτούς οικτρό θάνατο.
Και αναφέρουμε τον Ιγνάτιο Πρεβέζης, τον Ιωσήφ Ανδρούσης, τον Ηλία Σαλώνων, τον Χρύσανθο Μονεμβασίας, τον Προκόπιο Κερνίτσης, τον Γερμανό Χριστιανουπόλεως, τον Π. Π. Γερμανό, τον μεγάλο διπλωμάτη Γρηγόριο Δικαίο – Παπαφλέσσα.
Και επειδή συμμετείχαν στη Σύσκεψη τόσοι πολλοί κληρικοί –και οι ηγούμενοι των μοναστηριών μας και ο Παπαλέξης Οικονόμος, και ο μοναχός Θεόφιλος, ο μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Αθηνών, ο Ιερόθεος Μεγαλοσπηλαιώτης και άλλοι, θέλοντας να τιμήσουμε και αυτούς -πραγματικά και συμβολικά- στηριζόμενοι στην παράδοση και στην ιστορία, καθώς ο μέγιστος των ιστορικών μας Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος αναφέρει πως η Συνέλευση συνήλθε στη Μονή του Αγίου Γεωργίου παρά το Αίγιο, ταυτοποιώντας τη συγκεκριμένη πληροφορία με το εμβληματικό μονίδριο του Αγίου Γεωργίου Τεμένης, γιορτάζουμε και εκεί.
Κύριε υπουργέ, η παρουσία σας εδώ σήμερα μας συγκινεί βαθιά, αλλά δίνει και στη γιορτή μας ιδιαίτερη επισημότητα και ιδιαίτερο βάρος στη σημειολογία του γεγονότος της Μυστικής Συνέλευσης. Και θα ήθελα να αναφέρω επί πλέον κάποιους χαρακτηρισμούς που της αποδίδονται, τοποθετώντας την στα διπλωματικά γεγονότα.
Πρόκειται για το εκδοτικό έργο του Γενικού Επιτελείου Στρατού, το 1980, με τίτλο «ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΕΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΣΥΜΦΩΝΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ», όπου, μεταξύ άλλων, σημειώνονται τα εξής: «Η εν λόγω Σύσκεψις απετέλεσε σημαντική καμπή για την όλη υπόθεση της Επαναστάσεως. Οι μετασχόντες της Συσκέψεως απέκτησαν –ίσως για πρώτη φορά –πλήρη συνείδηση της τεράστιας προσπάθειας, εις την οποίαν επρόκειτο να αποδυθούν».
Τελικά η Μυστική Συνέλευση επέδρασε βαθιά στην προετοιμασία του Αγώνα, γιατί δέχτηκαν όλοι, ότι η επανάσταση ήταν α ν α π ό φ ε υ κ τ η «καθώς η σπίθα της Ελευθερίας είχε ήδη ανάψει στις ψυχές όλων», όπως πολύ σοφά σημειώνει ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος…
Ζήτω οι Ένοπλες Δυνάμεις μας
Ζήτω η Ελλάδα μας
Ζήτω το Υπερήφανο και Γενναίο Έθνος μας
Βάνα Μπεντεβή
Ιστορικός - Πρόεδρος ΙΛΕΑ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου